Self Voyage by Katarzyna Tarasiewicz - psychoterapia i ekopsychoterapia

Depresja jako choroba jest leczona. Depresja przeżywana jako stan osoby posiadającej wzorzec osobowości depresyjnej również jest leczona. Osoby ze zdiagnozowaną klinicznie depresją nie muszą mieć osobowości depresyjnej. Jednocześnie osoby ze zdiagnozowanym, często w psychoterapii, wzorcem osobowości depresyjnej mają większe prawdopodobieństwo zachorowania na depresję.

Z punktu widzenia psychoterapeutki skoncentruję się właśnie na osobowości depresyjnej, jednak rozumieć depresję można na różne sposoby:

osobowość depresyjna,
choroba np. powstająca wtórnie do innego zaburzenia, często z grupy zaburzeń lękowych,
stan wynikający z przedłużonej żałoby i skutków przedłużającej się żałoby,
stan obniżonego nastroju.

Osobowość depresyjna

Aron Beck uważał, że predyktorem rozwoju depresji w dorosłości są duże straty, traumy i samotność emocjonalna, co kształtuje nasze schematy poznawcze. Z kolei teoria Lowena uznaje, że zbyt wczesna strata, szczególnie bez odpowiedniego wsparcia może przerosnąć naszą zdolność do przeżywania i ukształtować wzorce przeżywania, które mogą działać jako sprzeciw wobec JA.

Usiądź chwilę ze sobą i spójrz otwarcie na swoją przeszłość - nie chodzi, aby w niej tkwić, ale nadać jej znaczenie. Zatem zwróć uwagę na dzieciństwo (do 12 roku życia) i odpowiedz sobie na 7 pytań:

Czy w Twoim dzieciństwie zdarzyła się sytuacja, w której oddzielono Cię od jednego lub obojga rodziców na dłużej np. wyjazdy na dłużej, rozstanie, śmierć, hospitalizację lub konieczność zamieszkania z kimś innym?
Czy jeden z Twoich opiekunów był osobą uzależnioną np. od alkoholu, leków, substancji psychoaktywnych czy innych zachowań kompulsywnych?
Czy Twój opiekun był silnie zaangażowany w problemy innego dorosłego (np. z nałogiem, z chorobą, z opieką nad rodzicami) i potrzebował Twojego wsparcia?
Czy któryś z Twoich opiekunów wciągał Cię w rolę „dorosłego” i traktował Cię jak partnera lub powiernika, z którym dzielił się swoimi problemami?
Czy jako dziecko byłaś/eś pod opieką kogoś bliskiego, kto był poważnie lub przewlekle chory i oczekiwał od Ciebie pomocy lub obecności?
Czy zdarzyło się, że musiałaś/eś wcześnie przejąć na siebie obowiązki, które normalnie należą do dorosłych?
Czy kiedykolwiek czułaś/eś, że musisz coś ukrywać, udawać lub nie mówić prawdy, aby chronić rodzinę lub bliskie Ci osoby?

Depresja to stan, w którym:

Czym jest ekopsychoterapia?

Ekopsychoterapia to forma terapii, która uwzględnia nasze głębokie powiązanie z przyrodą. Zakłada, że rozdzielenie człowieka od natury jest jednym z istotnych źródeł cierpienia psychicznego, a powrót do relacji z przyrodą może przynieść ulgę, równowagę i transformację. W praktyce może przybierać różne formy - od spacerów terapeutycznych w lesie, przez prowadzenie sesji w otwartej przestrzeni, po wykorzystywanie symboliki natury w pracy wewnętrznej.

Skąd się wzięła?

Korzenie ekopsychoterapii sięgają lat 90. XX wieku. Pojęcie ekopsychologii zostało zaproponowane przez Theodore’a Roszaka - był profesorem historii na California State University, gdzie zajmował się historią idei, kultury, psychologii i ekologii. Zauważył on, że problemy środowiskowe są ściśle związane z problemami psychicznymi współczesnych ludzi. W swojej książce „The Voice of the Earth” (1992) zaproponował ideę, że oddzielenie człowieka od natury ma głęboko destrukcyjny wpływ zarówno na psychikę jednostki, jak i na stan planety. Roszak twierdził, że kryzys ekologiczny i kryzys psychiczny są ze sobą powiązane. Stąd potrzebujemy nowej psychologii, która uzna, że ludzkie zdrowie psychiczne jest zależne od zdrowia planety, a powrót do relacji z naturą może mieć głęboki efekt terapeutyczny.

Wraz z rozwojem psychologii humanistycznej, transpersonalnej i systemowej, zaczęto dostrzegać jak ważna jest więź z naturą dla zdrowia psychicznego.

Z czasem pojawiły się konkretne podejścia terapeutyczne np. ecotherapy, nature-based therapy, czy wild therapy - które łączą klasyczne metody psychoterapeutyczne z bezpośrednim doświadczeniem natury.

Co mówią badania?

Coraz więcej badań potwierdza, że kontakt z przyrodą:

🌿 obniża poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu (1)

🌿 reguluje tętno i ciśnienie krwi (1, 5, 6)

🌿 poprawia nastrój, zmniejsza objawy depresji i lęku (4)

🌿 zwiększa kreatywność i zdolność do rozwiązywania problemów (3)

🌿 wzmacnia poczucie sensu, więzi i przynależności (2)

Badania nad tzw. kąpielami leśnymi (shinrin-yoku) pokazują, że regularne przebywanie w lesie może działać podobnie jak niektóre formy medytacji - pogłębia uważność, redukuje napięcia i pozwala wyciszyć system nerwowy.

Dlaczego ekopsychoterapia działa?

Bo działa… organicznie. Zamiast tylko mówić o emocjach, zaczynamy je czuć - poprzez zapach mchu, dźwięk liści pod stopami, chłód powietrza na skórze. Natura nie ocenia, nie przerywa, nie pogania. Po prostu jest. W jej obecności zaczynamy oddychać głębiej - dosłownie i metaforycznie. To powrót do siebie - do ciała, do instynktu, do poczucia, że jesteśmy częścią większej całości.

Dla kogo?

Ekopsychoterapia może być szczególnie pomocna, jeśli:

🌾 Czujesz się odłączony od siebie lub świata

🌾 Cierpisz na chroniczny stres, lęk, wypalenie

🌾 Masz trudność w pracy z ciałem i emocjami

🌾 Szukasz kontaktu z czymś większym niż Ty sam/a

🌾 Tęsknisz za spokojem, ciszą i autentycznością

Ekopsychoterapia to powrót do źródła, do natury...

Bibliografia:

[1] Li, Q. (2009). Effect of forest bathing trips on human immune function. Environmental Health and Preventive Medicine, 15(1), 9–17. doi:10.1007/s12199-008-0068-3

[2] Mayer, F. S., & Frantz, C. M. (2004). The connectedness to nature scale: A measure of individuals’ feeling in community with nature. Journal of Environmental Psychology, 24(4), 503–515. doi:10.1016/j.jenvp.2004.10.001

[3] Atchley, R. A., Strayer, D. L., & Atchley, P. (2012). Creativity in the Wild: Improving Creative Reasoning through Immersion in Natural Settings. PLoS ONE, 7(12), e51474. doi:10.1371/journal.pone.0051474

[4] Bratman, G. N., Hamilton, J. P., Hahn, K. S., Daily, G. C., & Gross, J. J. (2015). Nature experience reduces rumination and subgenual prefrontal cortex activation. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112(28), 8567–8572. doi:10.1073/pnas.1510459112

[5] Park, B. J., Tsunetsugu, Y., Kasetani, T., Kagawa, T., & Miyazaki, Y. (2009). The physiological effects of Shinrin-yoku (taking in the forest atmosphere or forest bathing): evidence from field experiments in 24 forests across Japan. Environmental Health and Preventive Medicine, 15(1), 18–26. doi:10.1007/s12199-009-0086-9

[6] Song, C., Ikei, H., & Miyazaki, Y. (2016). Physiological Effects of Nature Therapy: A Review of the Research in Japan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 13(8), 781. doi:10.3390/ijerph13080781